Studia zebrane w niniejszym tomie mają za cel naświetlić kluczowe znaczenie badań nad społecznymi organizacjami opieki nad zabytkami dla zrozumienia podstawowych aspektów kultury artystycznej, instytucji związanych z kulturą i dziedzictwem, nauki, architektury, prawodawstwa II Rzeczypospolitej.  Punktem wyjścia dla nich jest działające w latach 1906–1939 Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości z siedzibą w Warszawie. Była to najliczniejsza, najbardziej rozbudowana i najaktywniejsza z podobnych inicjatyw na ziemiach polskich, co ważne działająca w przyszłej stolicy państwa. Poszczególne eseje obejmują zagadnienia związane z wypracowywaniem polskiej doktryny i praktyki konserwatorskiej, znaczenia zabytków i dziedzictwa kulturowego w budowaniu na nowo państwowości, prawną analizą znaczenia artykułu XI traktatu ryskiego, roli fotografii dokumentacyjnej, kształtowaniem się polskiego muzealnictwa, działalnością czołowych polskich architektów-konserwatorów. Integralnym składnikiem publikacji są ilustracje pochodzące z fotograficznego zbioru TOnZP obecnie przechowywane w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk.