Historia stosunków między władzami PRL, a Kościołem Rzymskokatolickim stanowi jeden z najbardziej interesujących, a zarazem istotnych fragmentów dziejów politycznych Polski Ludowej. Spotkanie silnego organizacyjnie oraz dysponującego znacznym poparciem społecznym Kościoła, z opierającym się na ideologii marksistowsko-leninowskiej państwem, musiało doprowadzić do konfliktu, którego przebieg odmienny niż w innych krajach komunistycznych stał się jednym z ważniejszych czynników określających polski model realnego socjalizmu. Analizie tego konfliktu, a dokładnie dwóch jego etapów, poświęcona jest niniejsza praca.