Książka niniejsza jest rezultatem prowadzonych przeze mnie od czterdziestu lat badań nad dziejami stosunków polsko-litewskich, jest owocem wieloletnich przemyśleń i analiz tego tematu.
Nawiązuje ona przede wszystkim do mojej pracy zatytułowanej Stosunki polsko-litewskie 1918—1920, która ukazała się w roku 1966. Rozprawę tę oparłem na starannej i wszechstronnej kwerendzie archiwalnej, pozwalającej wydobyć bardzo wiele nie znanych wówczas szczegółów i faktów oraz przedstawić całokształt stosunków polsko-litewskich owego czasu. Praca ta powstawała jednak w warunkach daleko idących ograniczeń politycznych i cenzuralnych. Dołożyłem wprawdzie starań, aby na jej kartach powiedzieć jak najwięcej, co współcześnie zostało dostrzeżone i docenione.
Największe znaczenie miała dla mnie wypowiedź profesora Tadeusza Manteuffla, który 6 czerwca 1966 r. - podczas dyskusji nad pierwszą częścią czwartego tomu Historii Polski, nawiązując do wymiany zdań na te¬mat linii Focha, powiedział: „Zwracam uwagę na doskonałą w moim pojęciu książkę Łossowskiego, która ostatnio się ukazała, o stosunkach polsko- -litewskich, gdzie między innymi sprawie linii Focha poświęca autor pewne uwagi”. W toku dalszej dyskusji profesor Manteuffel dodał: „Jest tutaj mowa, w końcu pierwszego ustępu, o polskiej agresji. Otóż ta sprawa agresji powinna być głębiej potraktowana. Trzeba wziąć pod uwagę ścieranie się interesów. Bardzo to dobrze przedstawił w swojej książce Łossowski, który wbrew wielu naszym historykom okresu powojennego kładł nacisk nie tylko na nacjonalizm polski, ale i nacjonalizm litewski”.